Uit onderzoek blijkt dat medewerkers in zorg en welzijn vaak stress en werkdruk ervaren. Erover praten is lang niet altijd vanzelfsprekend. De aanpak Teamreflectie is een methode om teams in een zo vroeg mogelijk stadium te ondersteunen om gezond te blijven. Dat heeft niet alleen een gunstig effect op de samenwerking, je kunt er ook uitval mee voorkomen.
De kern is dat teams onder deskundige begeleiding bewust ruimte creëren om met elkaar de ervaringen te delen. Een belangrijke pijler is de buddy-aanpak: medewerkers vormen duo’s of drietallen die elkaar helpen om met de stress om te gaan door terugkerende gesprekken en extra aandacht voor elkaar. Teamreflectie is ontwikkeld binnen de verpleeghuiszorg, maar is geschikt voor teams in alle zorg- en welzijnsbranches. Het draagt bij aan een veilig organisatieklimaat en vormt de basis voor duurzaam inzetbare medewerkers.
Leren van defensie
Teamreflectie is geënt op de debriefing-aanpak van defensie. Bij defensie is er veel ervaring opgedaan met het omgaan met stress. Na missies is er altijd aandacht voor de reacties die kunnen ontstaan tijdens en na een stressvolle periode. Denk bijvoorbeeld aan de MH-17 ramp. De kern is dat teams onder deskundige begeleiding bewust ruimte creëren om met elkaar de ervaringen te delen. Een belangrijke pijler is de buddy-aanpak: medewerkers vormen duo’s of drietallen die elkaar helpen om met de stress om te gaan door terugkerende gesprekken en extra aandacht voor elkaar.
Hoe werkt teamreflectie in de praktijk?
Bij teamreflectie komt een team tweemaal bij elkaar, met een tussenpoos van 2 tot 3 maanden. Bij de eerste bijeenkomst gaan de medewerkers met elkaar in gesprek en krijgen uitleg over wat stress is en wat het met je kan doen. Ook krijgen ze handvatten om stress gerelateerde klachten te vertalen naar concrete acties om te nemen, zodat zij zelf al effectief met hun klachten kunnen omgaan. Ook krijgen zij uitleg over de buddy-aanpak en maken de medewerkers afspraken over deze aanpak.
In de tweede bijeenkomst (na 2-3 maanden) kijken de medewerkers terug naar de afgelopen periode en gaan daarover in gesprek met elkaar. Ook evalueren zij de buddy-gesprekken en maken afspraken over het vervolg.
Gedurende de hele periode is er ruimte voor verdieping bij signalen die vragen om meer aandacht. Tevens is er een vangnet beschikbaar voor die mensen die meer aandacht nodig hebben.
Onbesproken emoties
Noud van Hecke is coach en arbeids- en organisatiepsycholoog. Noud over deze drie uur durende bijeenkomsten voor zorgteams: ‘We kijken teamsgewijs terug op wat teamleden hebben meegemaakt tijdens maanden intensief werken op verpleegafdelingen met coronapatiënten. Daarbij is nadrukkelijk ruimte voor individuele ervaringen. Iedereen heeft ervaringen die hij of zij wil delen.’ Dat is de rode lijn van deze bijeenkomsten: praten over emoties waarover in het dagelijkse patroon van het werk niet zo snel wordt gesproken.
Van Hecke: ‘Je gebruikt de kracht van de gezamenlijke teamervaring en verbinding. Daarmee ben je sneller bij de persoonlijke duiding van wat er is gebeurd en van wat het doet met jou en met anderen. Dit herkennen bij jezelf en bij anderen helpt enorm om elkaar in het team te ondersteunen in het ondernemen van de juiste acties om hier effectief mee om te gaan.’
